Herriko elizari buruz kontserbatzen ditugun antzinako argazkiek eraikuntzaren egituran ez dute aldaketa asko erakusten. Elizak jasan zituen azken erreforma handiek, XVIII.mendean, harrez gero ezagutzen dugun forma eman diote. Hiru garai ezberdin sailkatu ahal ditugu. Lehenengo garai erromanikotik, kanpoaldeko ipar eta mendebaldeko paretan hagaburu eta landutako harri batzuk geratzen dira, geroagoko handiagotzean berrerabiliak izan zirenak. Nabe erromanikoa, gaur egun asko aldatua eta auzoko udalbatzaren bilgune izan zena, Aro modernoan estalia izan zen, non gaur egungo parrokia atxikitu zitzaion, ia oinplanta berri bat sortuz. Azkenik, XVIII. mendean ataria berregin zen eta maestreo bat ezarri zen, hau da, beste garaietako elementuak erlaitz eta taulamenduen bitartez estali egin ziren, eliza osoa irizpide neoklasikoetan bateratzeko asmoz.

Hala ere, eliza erromanikoak izan zuen altxorrik preziatuena gaur egun barruan argi ikusten dugun bataiarria da. Tamaina handikoa, arte erromatarrak nabarmen eragindako dekorazio geometrikoa erakusten du bere kopan, bertan elkarri lotutako zirkuluz osatutako greka bat ikus daiteke, eta beronen barnean zortzi puntako izarrak eta motibo zirkularrak gailentzen dira. Dekorazio zentral honen albo banatan beste elementu geometriko batzuk azaltzen dira goi eta behealdeko bandetan. Bataiarriaren atzeko aldean dekorazioa gelditu egiten da, honek pareta batean jartzeko egina izan zela pentsarazten digu.

XVI. mendean, inguruan ohikoa den estilo gotikoan, eraikuntza osoa birplanteatu zen, eliza erromanikoaren hegoaldeko paretari itsatsia eraikiz. Momentu honetan, abside poligonal bat eta bi fase ezberdinetan estali zen gurutzadura-nabe bat sortu ziren. Burualdeko zatiak ganga errenazentista konplexu batzuk ditu. Bertako nerbioek lorez eta izarrez osatutako forma geometrikoak sortzen dituzte. Elizaren oinaldean, ertz-gangak dauzkagu, estilo barrokoari lotuagoak.

Justo Antonio de Olaguibel, jatorriz gasteiztarra eta arkitekto neoklasiko hoberenetarikoa, tenpluko maestreoa egiteko aukeratua izan zen. Taulamendu sendo hau, erlaitz gisa eraikuntza osoa inguratzen duena, bere diseinupekoa da, sostengatzen duten zutabe eta pilastrak klasikoak bezalaxe. Modu honetan, sabaiko gangen nerbioak bukatzen diren kapitel gotikoak estaltzen dira, eraikuntza soilagoaren itxura emanez, eta neoklasizismoaren gustuetara egokituz.

Erretaulak ere mende berekoak dira, bertan aire berri neoklasikoz zipriztindutako elementu barrokoak ere badiraute. Erretaula nagusiaren taulan bi margo egin ziren, ezkerraldekoan, Pedro, Migel eta Juan Bataiatzailea ditugu; eta eskuinaldekoan, santa Katalina, san Pelayo eta san Viktor. Bi margo hauetan elkarren antzeko inskripzio bana aurkitzen dugu, Arkaia inguruan sei eliza ezberdin izan zirela gogoratzen digutena. Gaur egun galdutako eliza hauek aipatu ditugun santuen omenez sagaratu ziren.

Sagrarioaren gainean Natibitatearen Ama birjinaren omenezko erliebe bat daukagu. Bertan, hainbat emaginek artaturik eta aingeru guardakoez inguraturik, santa Ana Mariaz erditzen ari da, bitartean, bigarren maila batean san Joakim eszenari so dago. Eszena barrokoa garaiko gortina batek inguratzen du, konposaketa nabar bati dinamismoa eskainiz. Mukulu biribileko eskulturak alboko nabeetan aurkitzen ditugu, erretaularen aurreko garaiko Ama birjin bat eta san Eugenioren irudi bat dira, apezpikuz jantzita gurutze bat besoetan duelarik. Goialdean, mihise batean margotutako Kalbario batek erretaula koroatzen du.

Erretaularen bi alboetako irudiak Arabako neoklasizismoko bi eskultore-dinastia bikainetako partaideek egin zituzten: Valdivielsotarrak. San Jose umearekin eta Errosariko Ama birjina errepresentatzen dute, tamaina txikiagoko beste figura batzuekin batera.